Probleem 18

Wit begint en geeft op de 6^de zet mat.

De stelling komt uit een partij die Averbach in 1954 in Rusland tegen N.N. speelde. Deze N.N.  lijkt me geen briljant schaker. Je komt hem in dit soort stellingen wel vaker tegen en altijd is hij dan de klos. Ook in deze partij staat hij er weer beroerd voor. Hij mag dan wel een kwaliteit voor staan,  zijn Toren op a8 doet helemaal niets, zijn Toren op f8 heeft als belangrijkste functie dat hij zijn Koning vluchtvelden ontneemt en van het Paard op b8 kun je nog zeggen dat het veld d7 dekt. Veel is dit niet.

Dan staat Averbach  er heel wat beter voor. Wat die pion op d6 en die Toren op e7 daar staan te doen, is wel duidelijk. Minder duidelijk is de functie van Paard g5: is dat een aanvaller, die bijvoorbeeld op f7 moet inslaan, of staat het daar om te voorkomen dat de zwarte Koning via e6 ontsnappen kan?

En hoe zit dat met de Dame?  Natuurlijk, dat ze op die open e-lijn invloed uitoefent, is duidelijk.

Maar waarom vormt ze met die Loper schuin achter haar een batterijtje op de diagonaal g1 – a7??

Veel wordt duidelijk als we nog eens naar de positie van de Koning van N.N. kijken. Het moet opvallen dat die alleen op het zwarte veld e8 (voorlopig) niet kan worden aangevallen.

Ook zou kunnen opvallen dat als pion a7 er niet zou staan, 1. Db6+, Kc8; 2. Dc7 mat is.

Maar nu weten we wat de bedoeling van het batterijtje is: die pion op a7 onschadelijk maken. Dus:

1. Db6+, axb6; 2. Lxb6+. Kc8; 3. Tc7+, Kd8;  Nu staat de Koning in de vuurlijn van Loper b6,

dus dat er aftrekschaak  moet volgen is wel duidelijk. De vraag is alleen waarheen de Toren moet. 4. Te7 levert herhaling van zetten op, dus: 4. Txf7+, Kc8; (of 4. …, Ke8; 5. Te7 #);

5. Txf8+, Kd7; 6. Td8 mat (mede dankzij dat Paard op g5 dat veld e6 dekt).

 Deze opgave ging de aanwezigen duidelijk boven de pet. Alleen Henk kwam aardig in de buurt. Hij vond de eerste vier zetten, inclusief het variantje,  maar vulde niet de laatste twee zetten in. Een kniesoor die daar op let. Dat ik deze avond moest opgeven tegen iemand die een bijna net zo scherp schaakinzicht heeft als Averbach, maakt het verlies een stuk draaglijker.